برخی خانواده ها با فواید دوران نامزدی آشنایند و به راحتی فرآیند نامزدی را می‌پذیرند ولی برخی می کوشند از نامزدی بپرهیزند. مثلاً گاه پدر خانواده اظهار می دارد که عقد و ازدواج هر دو در یک روز انجام شود. البته در موارد نادری دختران یا پسران نیز با دوره نامزدی مخالفند. مخالفان دوره نامزدی در توضیح نظر خود عللی را بر می شمارند که به برخی از آنها اشاره می‌کنيم:
دلایل مخالفان دوره نامزدی
_ تأكيد بر تقدیر و سرنوشت
برخی معتقدند وقتی سرنوشت دو نفر مشخص است و دست تقدیر آنان را برای یکدیگر آفریده چه نیازی به شناخت بیشتر برای تصمیمگیری است؟ چنانچه قرار بر ماندن باشد می‌مانند و اگر بر جدایی جدا خواهند شد!
این افکار با مقام رضایت به تقدیر الهی و توکل به خدا ارتباط ندارد؛ هرچند اینگونه می نمایاند اما چیزی جز جبرگرایی و برداشت غلط از سرنوشت و تقدیر الهی نیست. انسان در این دنیای مادی اختیار تام ندارد؛ اما خدای دانا و حکیم اراده و اختیار را به او ارزانی داشته تا در ساختن سرنوشت، خویش ایفای نقش کند؛ از این رو اگر از این توانمندی استفاده نکند به خود و گاه به دیگران ستم کرده است.
نامزدی هم از جمله مواردی است که بر اختیار انسانها تأکید دارد. نامزدی یعنی اختیار انسان برای ارزیابی و سنجیدن ارتباط در موقعیت های واقعی، قبل از به اوج رسیدن بار تعهد با آغاز زندگی مستقل و مشترک به نظر میرسد این باور غیر منطقی مانوری شناختی و راهکاری ذهنی برای دور کردن برخی نگرانی های محتمل در دوره نامزدی یا شانه خالی کردن از زیر بار مسئولیت تصمیم گیری یا نپذیرفتن سهم خود از خطاست.
_ تأكيد بر ازدواج به هر قیمتی
جامعه ما فرد متأهل را بیش از فرد مجرد به رسمیت میشناسد؛ در صورتی که چون فرد انسان است رسمیت دارد و رسمیت فرد از تأهل او ناشی نمی شود هرچند تأهل دارای ارزش است. ازدواج برای برخی صرفاً رفع تکلیف اجتماعی یا شرعی است و به دلیل وظیفه ای که دارند، به سوی آن می روند؛ یعنی مهم برای آنها رسمیت یافتن اجتماعی است، نه تأهل عاقلانه و مؤمنانه . برای برخی نیز ازدواج راهکار درمان و خروج از مشکلات فردی است. شاید این نمونه ها را شنیده باشید زن بگیره خوب میشه ازدواج کنه درست میشه» و … .
این گونه نگاه ها باعث میشود کمتر به نامزدی و فرآیند شناختی آن فکر کنند؛ در حالی که هر مسئله ای راه حل خاص خود را دارد و ازدواج درمان مشکلات فردی و اصلاح کننده آسیب های بین فردی نیست و هریک راهکارهای خاص خود را می‌طلبد.
_ تأكید بر تعجیل در ازدواج
شتاب زدگی در هیچ کاری مناسب و شایسته نیست؛ اما در فرهنگ ما عجله برای ازدواج به نظر بد نمی آید. برداشت نادرست از این جمله که در کار خیر حاجت هیچ استخاره نیست گویای این موضوع است. این ضرب المثل می تواند در جای خود مفید و درست باشد؛ بدین معنا که وقتی خیر بودن ازدواج بعد از گذر از مراحل منطقی آن و به دست آمدن شناخت کافی مشخص شد جای تردید وسواس گونه نیست؛ اما سرعت و تعجیل غیرمنطقی در ازدواج ممکن است به راحتی ازدواج را از مسیر موفقیت خارج کند نامزدی از این سرعت جلوگیری کرده، آن را کاهش می‌دهد.
_ ترس از سوء استفاده جنسی
چون در دوران نامزدی ارتباط دختر و پسر بیشتر و نزدیکتر می شود، امکان تماس یا رابطه جنسی افزایش می یابد برخی خانواده ها اغلب خانواده دختر نگران اند که فرزندشان در این دوران درگیر رابطه جنسی شده و پس از مدتی جدا شود انعکاس اجتماعی بارداری زودهنگام در دوران نامزدی نیز بر نگرانی خانواده ها و همسران جوان به ویژه دختران می افزاید در بسیاری، موارد خانواده ها با وضع قوانین سخت گیرانه ای مانند حذف دوره نامزدی یا کنترل شدید ملاقات‌ها می‌کوشند این نگرانی‌ها را کاهش دهند.
دراین رابطه نقش دختران و پسران یا نامزدها نباید نادیده گرفته شود هر چند اگر اجبار یا فریب باعث این گونه روابط باشد، مصداق سوء استفاده جنسی خواهد بود اما در صورتی که همسران جوان آموزش لازم برای بهره مندی بی آسیب از این لذت حلال را دیده و به بایسته های این رابطه در زمان نامزدی آگاه باشند، بدون سرکوبی، نیاز خود را ارضا شده می یابند و اغلب به صورت منطقی تری رفتار می کنند و درصورت بروز مشکل، مسئولیت را برعهده می گیرند.
_ ترس از جدایی
شاید مهم ترین دلیل مخالفت با این دوره ترس از جدایی با استناد به زندگانی زوج هایی است که در دوران عقد از یکدیگر جدا شده اند. اینکه اسم پسر روی دختر می ماند و پس از جدایی برخورد جامعه با دختر مانند زن مطلقه خواهد شد و اینکه در صورت موقت بودن عقد شرایط زن مطلقه، مانند دریافت مهریه را ندارد و آبروی اجتماعی در خطر می افتد برای خانواده ها نگران کننده است.
آنچه در اینجا مشاهده می شود تصمیمی نامطلوب است. در واقع منطقی نیست که وجود چند مورد عقد ناموفق را به همه این موارد تعمیم دهیم. جدایی اتفاقی ساده نیست؛ اما ترسیدن از آن و گرفتن تصمیم های غلط، نه تنها دردی را دوا نمی کند بلکه احتمال بروز آن را افزایش داده یا تعارض زناشویی را در زندگی مشترک پیش رو محتمل تر می کند. با توجه به اینکه بسیاری از طلاق ها در سال های اول زندگی مشترک رخ می دهد نامزدی فرصتی فراهم می کند که تعدادی از این موارد در این دوره از هم جدا شوند و هزینه های عاطفی، اقتصادی و اجتماعی کمتری نسبت به طلاق پس از آغاز زندگی مشترک بپردازند ضمن اینکه جدایی ها دلایل متعددی می تواند داشته باشد. نگاه تک بعدی به این موضوع و تصمیم های محدودکننده راه به جایی نخواهد برد.
_ ترس از فرصت‌ها
گاه فرصت ها برای ما اضطراب آور می شوند؛ زیرا ما را در برابر انتخاب های متعدد قرار می دهند و هر انتخاب می تواند زندگی را دگرگون کند. برخی افراد، به ویژه کسانی که از عزت نفس اندک و اضطراب اجتماعی بسیار برخوردارند از آن می ترسند. اوج این نگرانی و تردیدها را می توان در افراد گرفتار وسواس دید.
جالب است که وقتی دیگران برای آنها تصمیم می گیرند راحت ترند. به نظر می رسد که گاه دوست داریم حق انتخاب و قدرت خویش را واگذار کنیم تا اضطراب انتخاب و نگرانی از پیامد این انتخاب را تجربه نکنیم بدین ترتیب کسی که مسئول عواقب منفی انتخاب است ما نخواهیم بود. خاطرمان باشد که بخش زیادی از این نوع برخورد، ناهشیار است. نامزدی فرصت جولان ارزیابی و قدرت انتخاب و موقعیتی برای تداعی آن اضطراب است.
مشکل وقتی چند برابر می شود که والدین نیز به دلیل برخورداری از همان اضطراب بدون ارائه مشاوره ای مؤثر همه تصمیم گیری را به عهده فرزند جوانشان می گذارند: «تصمیم زندگیت با خودته!» «تو میخوای باهاش زندگی کنی، نه م ! و … . چنین جوانی باید بداند که حتی اگر بهترین انتخاب را داشته باشد این نگرانی ها و تردید های دائمی موضوعاتی جدید در رابطه او با همسرش خواهند یافت، لذت رابطه اش را کاهش داده به آسیب های آن می افزایند.
ریشه این باور نادرست دربارۀ خود و اضطراب حاصل از آن، تردید در قابلیت و توان خود و فرار از مسئولیت است که احتمالاً منابعی عمیق تر در سنین کودکی و نوجوانی دارد. این منابع با تغییر در ادراک، از فرصت مثبت انتخاب و ارزیابی هراس موهوم شکست را می سازند و اضطراب تولید می کنند مراجعه به روان شناس و دریافت مشاوره و درمان فردی آرامش بیشتری را در پی خواهد داشت. همچنین پررنگ تر شدن نقش والدین و اطرافیان آگاه و دلسوز و استفاده از ظرفیت مشاوره پیش از ازدواج نزد متخصص با تجربه برون رفت خوبی از این سردرگمی خواهد بود.
_ ترس از عدم قطعیت
اتاقی تاریک را تصور کنید که برای اولین بار به آن وارد شده اید. شما نگرانید چون نمی دانند چه پیش خواهد آمد قئم ها را کوتاه بر می دارید دستها را در مقابلتان می گیرید تا موانع را تشخیص دهید. حتی مردمک چشم شما بازتر می شود تا اطلاعات بصری بیشتری به شما برساند. در واقع انسان ذاتاً از ابهام فراری و به شدت اهل دانایی است. یکی از اصلیترین فواید این دانایی افزایش توان پیش بینی است وقتی کاری قطعی نیست، انسان را نگران می کند؛ چون نتیجه را نمی داند و این باعث اضطراب او می شود.
آن جدایی هایی که در دوران نامزدی اتفاق می افتد کم رنگ بودن تعهدی که در دوره نامزدی احساس می شود و تغییرات یا انتقال هایی عاطفی که در برخی روابط مشاهده می شود بر این نگرانی مهر تأیید می زند. باید دانست که در عالم روابط انسانی، به دلیل وجود اختیار انتخاب همیشه درصدی عدم قطعیت وجود دارد؛ بنابراین سطح متعادلی از این نگرانی را طبیعی بدانید گاه نگرانی می توانند ما را از مهلکه ها و خطرات رهایی دهد؛ مانند مسافری که نگرانی او، به تقویت توشه سفرش می انجامد.
دوره نامزدی بهترین دوره برای رسیدن به شناخت خود و طرف مقابل و بهترین دوره برای افزایش احتمال موفقیت ازدواج است؛ بنابراین چنانچه مسیر آشنایی و شناخت به درستی طی شود، این عدم قطعیت به حداقل خواهد رسید.
مرکز مشاوره و روانشناسی اسلامی آیه در تمامی زمینه ها از جمله مشاوره پیش از ازدواج، کارگاه تخصصی مشاوره پیش از ازدواج، مشاوره فردی، زوج درمانی، طرحواره درمانگری، اختلالات، تربیت فرزند، کارگاه تخصصی مهارت های فرزند پروری، مشاوره کودک و نوجوان، فرزندپروری، مشاوره تحصیلی و… آماده ارائه خدمات به هموطنان عزیز می باشد؛ لذا شما همراهان عزیز برای کسب اطلاعات بیشتر می توانید به آدرس اینترنتی مرکز مشاوره آیه و یا شبکه اجتماعی اینستاگرام یا کانال ایتا مرکز مراجعه نمائید.
