کدام بی توجهی ها/ اشتباهات از سوی خانواده ها، موجب ایجاد بحران می شود؟
نامزدی دوره ای میانی بین دو مرحله خواستگاری و زندگی مشترک است کم بها دادن به این دوره شناخت همسر آینده، سبب افزایش امکان اشتباه در تصمیم گیری نهایی می شود. برای نزدیک شدن به کیفیت و کمیت مطلوب دوره شناخت موانعی فرهنگی وجود دارد که هرقدر به خرده فرهنگ ها نزدیک تر شویم آن موانع عظیم تر است. مناسب است برخی از این موانع را با هم مرور کنیم.
– برپایی زود هنگام مراسم عقد دائم
هنوز هم خانواده هایی هستند که پس از انجام مرحله خواستگاری و انتخاب اولیه دختر و پسر با حذف فرصت اطمینان یابی از انتخاب مُهر عقد دائم بر انتخاب اولیه ایشان زده یا با فاصله بسیار کم، مراسم عروسی را برپا می کنند استدلال این گونه خانواده ها این است که می خواهیم عقدشان کنیم تا خیالمان راحت شود. به بیان دیگر، تن سپردن به دوره آشنایی پیش از ازدواج برای این پدر و مادرها اسباب ناراحتی خیال است.
از نتایج احتمالی این شتاب والدین برای رسیدن به آرامش آن است که چنانچه انتخاب اشتباه بود و ناهمخوانی و مشکلاتی در رابطه زوج وجود داشت با عقد زودهنگام تحت فشار باشند یا با برپایی عروسی ناچار شوند به زندگی نامطلوب تن دهند و یا در صورت از کف دادن طاقت پس از سال ها رنج و تحمل و مدارا به دنبال طلاق رفته پیامدهای آن را پذیرا باشند چنین است که تعجیل برای رسیدن به آرامش خیال لزوماً ایشان را به هدف مطلوب نخواهد رساند.
نتیجه دیگر این روند، شناسنامه ای خواهد بود که صفحه دوم آن یادآور خاطره تلخ یک انتخاب، علامت همیشگی یک سؤال و فرستنده موج منفی در زندگی آینده خواهد بود. از این رو بهتر است خانواده ها پس از آشنایی اولیه رفت و آمد خانوادگی داشته باشند و در چارچوب شرع و عرف اجازه دهند دختر و پسر زیر نظر والدین با ویژگی های یکدیگر بیشتر آشنا شوند تا هم این آشنایی تضادهای بعدی را کاهش دهد و هم خانواده ها با رعایت عرف مرسوم، راه آشنایی بیشتر را فراهم کنند.
– مقاومت در برابر حقیقت
گرچه خانواده ها پس از مراسم خواستگاری و انتخاب اولیه دختر و پسر با معاشرت آنها برای شناخت بیشتر موافقت می کنند اما همیشه انصراف و پشیمانی ایشان از انتخاب را به سادگی نمی پذیرند؛ غافل از آنکه پس از دوره شناخت با دو گزاره منطقی روبه روییم که یکی تأیید و دیگری رد انتخاب است. دلیلی منطقی وجود ندارد که همیشه باید در انتظار تأیید انتخاب باشیم؛ در حالی که برخی انگیزه های مثبت احساسی و فرهنگی والدین را به انتظار تأیید انتخاب می نشاند و پشیمانی فرزندشان از انتخاب را گونه ای ناکامی و شکست می دانند؛ چه بسا همین انگیزه ها و تمایلات احساسی و فرهنگی و شتاب برای عروس یا داماد کردن فرزند و نیز هراس از به هم خوردن نامزدی فضای تصمیم گیری عاقلانه را برای دختر و پسر تنگ کند.
چه خوب است اگر پدر و مادر پس از دوره شناخت به فرزند خود بگویند چنانچه به انتخاب خود باور و اطمینان بیشتری پیدا کرده ای از انتخاب درست تو خوشحالیم و اگر از انتخاب خود پشیمان شده ای، باز هم خوشحالیم که به موقع متوجه مشکلات احتمالی شده، از یک زندگی مشترک ناموفق محفوظ مانده ای.
– شتاب برای تدارکات مراسم ازدواج (عروسی)
اگر نامزدها که در حال شناخت یکدیگرند خانواده ها را در تدارک جشن و تهیه جهیزیه و گرفتن وام و … ببینند خود را در معرض عملی انجام شده می یابند و دوره نامزدی عملاً کارکرد واقعی و اصلی خودش (شناخت) را از دست داده به مقدمۀ ازدواج تبدیل می شود. مفیدتر است اگر در دوره شناخت، نامزد رفتار والدین همواره به نامزدها نشان دهد که بیش از هر چیز در انتظار نتیجه شناخت و تحقیق زوج از یکدیگرند.
– آسان گیری نابجا
برخی خانواده ها ازدواج را نوعی دارو یا شفا می بینند و توقع دارند آشفتگی های روحی و مشکلات اخلاقی و رفتاری فرزندشان با آن برطرف شود. به بیان دیگر ازدواج را جایگزین مراجعه به روان شناس و مشاور می دانند. بارها دیده ایم زن یا مرد جوان از برخی رفتارهای ناشایست نامزد یا مشکلات ارتباطی اش با او نزد والدین شکایت می برد و از ایشان می شنود که «خوب میشه وقتی رفتید زیر یه سقف درست میشه.»
روشن است که نمی توان در رویا و تخیل و آرمان خواهی مطلق زیست و توقع انسان کامل را از نامزد خود داشت؛ اما هشدارهایی چون گرایش فرد به مواد مخدر وابستگی های بسیار به خانواده خساست کنترل نکردن خشم دوستان ناشایست و تفاوت های عمیق و وسیع فرهنگی و فردی و …. مواردی نیست که به سادگی بتوان از آنها چشم پوشی کرد و صرف زیر یک سقف رفتن، مشکلی را حل نمی کند.
– سخت گیری نابجا
برخی والدین جاری شدن صیغه عقد را عملاً به معنای آغاز همسری جوانان خود نمی پذیرند و تا وقتی مراسم عروسی رخ نداده و زندگی مشترک آغاز نشود محدودیتهای دوران مجردی و گاه بیشتر را اعمال می کنند. همسران جوان برای با هم بودن سفرهای کوتاه قرارهای بیرون از منزل و در برخی فرهنگ ها، حتی برای خلوت داشتن در منزل نیز با محدودیت هایی مواجهند. گاه این محدودیت های ناسازگار با عرف و دین رابطه عاطفی جوانان را تحت تأثیر قرار داده ذهنیت های منفی درباره خانواده ها پدید می آورد.
– نادیده گرفتن علائم خطر
گاه والدین به دلیل ناآشنایی با نشانه بیماری های روانی و اخلاقی و اشتراک برخی از این نشانه ها با صفات نیک شخصیتی برداشت هایی نادرست را به فرزندان خود تلقین می کنند و راه را برای هرگونه تردید در این برداشت می بندند؛ برای مثال فرزندشان شکایت می کند که همسر جوانش کُندی کلامی و رفتاری دارد و گویی از هیجان بهره کافی ندارد. سکوت زیادی دارد و از تعامل بصری کمی برخوردار است. والدین این ویژگی ها را به حساب محجوب و باوقار بودن او گذاشته و وجود چنین صفاتی را در او می ستایند و فرزندشان را از حساسیت و بدبینی به این ویژگی ها برحذر می دارند؛ حال آنکه این احتمال وجود دارد که این فرد دارای افسردگی باشد.
در مثالی دیگر می توان به پسری اشاره کرد که حداقل هزینه ها را برای همسرش می کند و در خرید تلاش دارد ارزان ترین ها را بیابد یا از زیر برخی هزینه های معقول شانه خالی کرده و به حداقل ها کفایت می کند. او اهل حساب و کتاب خوانده می شود؛ در حالی که ممکن است گرفتار خساست باشد. صفتی که به این راحتی ها درمان پذیر نیست. بدین ترتیب افراد بدبین، باغیرت تلقی می شوند؛ افراد شیدا ( مانیک)، بانشاط و سهل گیر به نظر می رسند و افراد وابسته، منعطف تعبیر می شوند. نحوه نادیده گرفتن ها نیز متفاوت است؛ گاه کم اهمیت جلوه داده می شود، گاه با برداشت مثبت توجیه می شود، گاهی کاملاً معمول و منطقی دانسته و حتی گاه انکار می شود.
– ضعف در تفکیک مسائل
معاشرت دختر و پسر جوان در دوره نامزدی گونه ای وابستگی و تعلق خاطر ایجاد می کند، هر قدر هم که برای خود تکرار کنند که در دوره شناخت به سر می بریم! زمانی این وابستگی و تعلق خاطر دردسر ساز می شود که زوج متوجه می شوند مشکلاتی جدی در رابطه شان دارند؛ اما به دلیل بندهای احساسی قادر به تصمیم گیری عاقلانه نیستند. برخی والدین توان تفکیک بین این دو حیطه را ندارند؛ در حالی که در این گونه شرایط برعهده والدین است که فرزند را در تفکیک مسائل احساسی و عقلی یاری داده به او یادآور شوند که برای تن ندادن به زندگی فرسایشی و قربانی نشدن به دلیل ازدواج اشتباه باید دوره نقاهت روحی و احساسی و رنج دل کندن را تاب آورد.
– به تأخیر انداختن آزمایش های پزشکی
شایسته است پیش از آغاز مرحله نامزدی به انجام آزمایش های پزشکی توجه شود. گاه غفلت از این امر پیامدهای رنج آور یا جبران ناپذیری را درپی دارد و آن زمانی است که زوج جوان پس از اطمینان از هماهنگی و توافق فکری و فرهنگی و ایجاد وابستگی و باور به یکدیگر، نتیجه منفی آزمایش را مانع ازدواج خود می بینند. پخش شدن خبر نامزدی در میان دوستان و بستگان بر دشواری این ماجرا می افزاید.
– حساسیت نامزد نسبت به خانواده اش
در ازدواج، خواه ناخواه ممکن است با مشکلاتی روبه رو شوید که پایه منطقی ندارد و شما را بیازارد؛ اما همیشه این نکته کلیدی در زندگی یادتان باشد که با انتخاب صحیح برای ازدواج همواره و تا ابد نمی توانیم احساس خوشبختی کنیم. بلکه مسیر زندگی پیچ و خم های زیادی دارد که شایسته است با صبر و تحمل و آشنایی با مهارت های مختلف زندگی آنها را پشت سر بگذاریم.
در اینجا اجازه دهید فرمول موفقیت در زندگی مشترک را به شما بیاموزیم؛ فرمولی که اگر کسی در روابط اجتماعی از جمله روابط خانوادگی خویش از آن استفاده کند هیچگاه در زندگی خود با بن بست روبه رو نمی شود. به نظر شما این فرمول چیست؟ کدام روان شناس خانواده این فرمول را کشف کرده؟ در کدام کتاب علمی به آن اشاره شده است؟ این فرمول نه کشف روان شناسان غربی است و نه ثمره سالها مشاوره خانواده ما بلکه فرموده امام و پیشوای شیعیان جهان است.
لحظه ای خودتان را جای همسرتان بگذارید. در شرایطی که همسرتان درباره رفتار اشتباه خانواده خود و وظایف آنها هیچ تقصیری ندارد، چه انتظاری از شما دارد؟ یقین دارید که او خودش هم از رفتار والدین خود ناراحت نیست؟ به نظر شما آیا او انتظار ندارد که برای استحکام بنیان خانواده و برای نشان دادن عشق و علاقه خود به او کمی بیشتر صبر داشته باشید و از برخی انتظارات به جای خود بگذرید؟ درست است دقیقاً همان انتظاراتی که شما برای تغییر چنین وضعیتی و اصلاح رابطه توقع دارید او نیز همان توقعات را از شما دارد. شاه کلید آغاز حرکت اصلاحی در محیط خانواده، سخن گهربار مولای متقیان امام علی (ع) است:
«فَاحْبِبْ لِغَيْرِكَ ما تُحِبُّ لِنَفْسِكَ، وَاكْرَهُ لَهُ ما تكْرَهُ لَها؛ آنچه را برای خود دوست داری برای دیگران نیز دوست بدار و آنچه را برای خود نمی پسندی برای دیگران مپسند.»
پس همان طور که اگر چنین موضوعی برای شما اتفاق افتاده بود و خانواده شما در انجام برخی آداب و رسوم کوتاهی می کردند، انتظار داشتید نامزدتان اشتباه آنان را به پای شما نگذاشته با تکرار آن به شما فشار نیاورد و با کمال آرامش با این موضوع برخورد کند شما هم باید با این موضوع همین گونه برخورد کنید و بکوشید با حرف های خود موجب به هم خوردن رابطه خوب شما با همسرتان نشوید.
چند نکته مهم
۱. به یاد داشته باشید در این شرایط تحمل و بردباری شما در برابر مشکلات می تواند به همسرتان کمک کند. شما که می دانید او همه تلاشش را انجام می دهد تا هر دو طرف را راضی نگه دارد. حداقل از طرف خودتان کمترین فشار روانی را به او وارد نکنید و مطمئن باشید گذشت فداکاری و حمایتگری شما باعث استحکام بیشتر رابطه با همسرتان خواهد شد.
2. توجه کنید در چنین مواقعی ساده ترین اشتباهی که ممکن است پسر خانواده همسر شما انجام دهد این است که با مادر یا همسر خود به نفع یکی از آنها مشاجره کند و با حرمت شکنی، زندگی خود را سخت و رابطه ها را بد و بدتر و در نهایت به بحران تبدیل کرده و تا جایی پیش رود که احتمالاً رفتارها و کلام اهانت آمیزی بین آنان ردوبدل گشته و از ارزشمندی آنها کاسته شود.
3. نامزد خود را در قبال رفتار و گفتار مادر، خواهر و کلاً فامیلش مقصر ندانسته او را بابت اینگونه مسائل مؤاخذه نکنید. در واقع جا دارد مانند برخی همسران جوان و بی تجربه که شریک زندگی خود را مسئول رفتارهای خویشاوندان خود می دانند عمل نکنید. بلکه منطقی بوده و به این مسئله بیندیشید که همسر شما چقدر توانایی و اختیار دارد رفتار خویشاوندانی را تغییر دهد که باعث رنجش خاطر شما می شود؟ از سوی دیگر آیا عاقلانه است که برای رفتار نامناسب خویشاوند همسر رابطه عاطفی خود را با همسرتان از طریق گله و … سست کنید؟
۴. خویشاوندان و خانواده نامزد را – برفرض که در تعاملات خود آداب و سنن اجتماعی مورد نظرتان را رعایت نمی کنند – همان گونه که هستند بپذیرید و در حد وسع خود و با رعایت نکات اخلاقی و دینی فقط برای عشق و علاقه به همسر خود، به آنها احترام کامل بگذارید و از خطاهای آنها چشم پوشی کنید. آیا عشق و علاقه به همسر نمی ارزد که کمی صبوری کرده، رفتار نامناسب خویشاوندش را تحمل کنید؟ آیا استحکام زندگی زناشویی تان مهمتر از واکنش در برابر رفتار نامناسب خویشاوند او نیست؟
۵. خود و نامزدتان بکوشید در مقابل برخوردهای اشتباه بستگانتان جبهه مشترکی داشته باشید. داشتن جبهه مشترک و پشتیبانی شما از یکدیگر در مواقع لزوم توانایی روحیتان برای تحمل مشکلات و ناسازگاری ها را افزایش داده باعث دلگرمی بیشتر شما به زندگی می شود.
مرکز مشاوره و روانشناسی اسلامی آیه در تمامی زمینه ها از جمله مشاوره پیش از ازدواج، کارگاه تخصصی مشاوره پیش از ازدواج، مشاوره فردی، زوج درمانی، طرحواره درمانگری، اختلالات، تربیت فرزند، کارگاه تخصصی مهارت های فرزند پروری، مشاوره کودک و نوجوان، فرزندپروری، مشاوره تحصیلی و… آماده ارائه خدمات به هموطنان عزیز می باشد؛ لذا شما همراهان عزیز برای کسب اطلاعات بیشتر می توانید به آدرس اینترنتی مرکز مشاوره آیه و یا شبکه اجتماعی اینستاگرام یا کانال ایتا مرکز مراجعه نمائید.
معرفی اساتید و مشاوران و رزرو نوبت
