تغییر همسر بعد از ازدواج

ازدواج به معنای آغاز یک مصاحبت و همراهی عمیق و طولانی است. در واقع همراهی زمانی تحقق می یابد که دو نفر همراه یکدیگر باشند؛ یعنی مقصد و مسیری مشترک داشته باشند؛ از این رو کسی که هنوز هدف روشن متناسبی برای آینده خود ندارد و مسیر و برنامه رسیدن به آن هدف را نیافته است، چگونه می تواند هم مقصد و همراه بیابد؟ او چاره ای جز پذیرش مقصد و هدف طرف مقابل ندارد. زمانی خطر این نوع همراهی مشخص می شود که هیجان های رابطه به سطح عادی می رسد و ویژگی های فطری، شخصیتی و تربیتی، چالش های هشیار و ناهشیار خود با این هدف و مسیر خود ناخوانده را آغاز می کند.
از همین منظر طرفین در مشاوره پیش از ازدواج ملزم می شوند تناسب موضع گیریشان با یکدیگر را درباره موضوعات مهم زندگی فردی و مشترک مشخص کنند. اگر قرار است همراهی معنا پیدا کند، حداقل باید در حداکثر موضوعات با یکدیگر توافق داشته باشند؛ یعنی بدون هیچ اختلافی، نظرشان درباره موضوعی خاص از قبل همانند یکدیگر باشد؛ مثلاً هر دو پیش از آشنایی و گفت و گو با یکدیگر معتقد بودند که چادر، بهترین شکل حجاب است.
تفاهم یعنی من تفاوت نظرها را می‏فهمم و برای همه زندگی می‏پذیرم. از این رو تفاهم جایی است که طرفین در موضوعی با یکدیگر اختلاف دارند؛ اما یا به نظر سومی رضایت می‎دهند یا یکی نظر دیگری را می پذیرد به گونه ای که هرگز در صدد تغییر آن برنخواهد آمد. در برخی موقعیت‎ها، تفاهم‎ها ظاهری است؛ مثلاً دختر به ادامه تحصیل علاقه مند است، اما پسر لزومی برای ادامه تحصیل زن خانه نمی‎بیند. وی می‎خواهد این دختر را از دست ندهد؛ از این رو نظر خود را موافق این خواسته اعلام می‎کند؛ اما با خود می‎گوید ازدواج که کردیم نظرش را عوض می‎کنم. این یعنی باقی ماندن اختلاف پس بنابر اصل گفت وگوهای پیش از ازدواج مقدار اختلاف‎ها باید صفر درصد باشد.

هدف از بیان این مقدمه توجه به این است که هرگز در صدد تغییرات بزرگ نباشیم؛ البته این به دلیل امکان ناپذیر بودن تغییر بزرگ نیست، بلکه بدان دلیل است که احتمال موفقیت آن کم است و گاهی نیز خود تلاش برای تغییر – ولو مثبت – باعث ایجاد چالش و تعارض بین نامزدها می‎شود.

تکلیف اختلاف ها و آنچه شما را نگران می‎کند باید قبل از پاسخ مثبت به ازدواج حل شود یا باید آنها را بپذیرید و برای تغییردادنشان از انرژی عاطفی و روانی خود هزینه نکنید یا از همان ابتدا، به همراهی پاسخ مثبت ندهید؛ چون شما دو نفر همراه نیستید. اعتقاد قطعی به اینکه صفات نامطلوب نامزد پس از ازدواج تغییر خواهد کرد، اغلب چیزی جز افسانه و خیال پردازی نیست. مثلاً شخصی که پیش از ازدواج در روابط دوستانه شغلی یا خانوادگی‎اش اغلب دیر بر سر قرار حاضر می‎شد، پس از ازدواج نیز این‎گونه عمل خواهد کرد یا فردی که قبل از ازدواج شلخته بوده به احتمال زیاد بعد از ازدواج نیز شلخته و بی‎نظم خواهد بود.

گاه این تفکر اشتباه، درباره مشکلات و صفات عمیق تر شخصیتی نیز اتفاق می‎افتد؛ برای مثال گاه دیده شده است که دختر به پسری معتاد یا فاقد حد و مرز در رابطه با جنس مخالف، علاقه پیدا می‎کند و برخلاف نظر اطرافیانش به خواستگاری او پاسخ مثبت می‎دهد به این امید که او تغییر می‏کند یا او را تغییر میدهم؛ بنابراین چنانچه بیندیشیم بعد از ازدواج میتوانیم شخصیت همسرمان را به کلی تغییر دهیم اشتباه است. تنها چیزی که میتوان به کمی تغییر در آن امید بست، برخی نمودهای رفتاری است که آن هم باید با ملاحظاتی ویژه انجام شود تا شاید تغییر کند و این تغییر، ماندگار شود.

برخی راهکارها برای زمینه سازی تغییر در نامزد

1. مراقب خلأهای درونی باشید. گاه توقع تغییر در نامزد حاصل فرافکنی احساس حقارت خود است؛ پس خود را بیشتر دوست داشته باشید. نکات مثبت واقعی‎تان را ببینید. گاه آنها را مرور و از خدا برای داشتنشان تشکر کنید.
2. کامل گرایی را کنار بگذارید. ایده آل گرایی افراطی و کامل گرایی در ابتدای زندگی، یکی از عوامل تعارض‎های زناشویی است. هیچ کامل گرایی به آرامش نرسیده است؛ زیرا همیشه احساس می‎کند فاصله‎ای طولانی با ایده آل‎هایش دارد. نخست بررسی کنیم آیا تغییر مورد انتظار ما امری معقول است و با هنجارهای موجود اجتماعی و اندیشه ‏های دینی هماهنگی دارد یا نه اگر چنین تناسبی نبود، آنگاه باید خود ایده آل‎ها و معیارهای ارزیابی خویش را تغییر دهیم.
3. در حال زندگی کنید. اغلب افرادی که همواره در حال تغییرند در گذشته یا آینده زندگی می‎کنند؛ یعنی خود را از درک لذت «حال» زندگی محروم می‎کنند. یادتان باشد آینده شما حاصل همین حال هاست و همین حال‎ها گذشته را جبران می کند.
4. به کجا چنین شتابان؟! درک کنید زندگی موقعیتی بحرانی و اضطراری نیست؛ پس چرا این همه شتاب و عجله ؟! آرام تر باشید تا مجالی برای رؤیاها و آرزوهای شما باقی بماند تا کی قرار است زندگی را برای دیگران لذت بخش تر کنید؟ پس سهم خودتان چه می‎شود؟
5. مراقب کودک درونتان باشید. ایفای نقش دائمی سالخورده ای که پیوسته به اصلاح و نصیحت می‎پردازد دشوار خواهد بود. زندگی را کودکانه ببینید و در برابر میل به انتقاد، مقاومت کنید. دنیای ما آکنده از محدودیت هاست؛ به جای چیزی که میخواستید به چیزی که دارید فکر کنید.
6. انرژیتان را مدیریت کنید برخی امور آن قدرها که شما فکر می کنید مهم نیستند تا حرص تغییرشان را بخورید مراقب باشید، انرژی ارزشمندتان را مصروف موضوعات کم ارزش و گاه بی ارزش – نکنید.
7. بیش از اینکه بر او تمرکز کنید بر خود متمرکز شوید؛ شاید شما بیشتر از او به تغییر نیاز داشته باشید باید دانست که در رابطه زمانی تغییر تحقق می پذیرد که طرفینی باشد. تلاش برای ایجاد تحول در نامزد بدون ایجاد تغییر در خود کاری بیهوده است و قطعاً نامزد شما با دیدن تغییر در شما برای ایجاد تغییر در خود بیشتر تلاش می کند.
8. امام حسین می‎فرماید از نشانه ‏های انسان دانا، نقدپذیری است. از سوی دیگر به فرموده قرآن، زن و شوهر مانند لباس، عیوب یکدیگر را می پوشانند. اگر نامزدها این ظرفیت را در خود میبینند مسلماً کسی شایسته تر و محرم تر از نامزد نیست که این مهم را به او بسپارند .
9. خوب است پیشقدم شوید و از او بخواهید که عیوب شما را تذکر دهد و در مسیر اصلاح آنها یاریتان کند اغلب با چنین عملکردی از سوی شما و البته رخداد تغییرات مثبت نامزدتان نیز ترغیب می‎شود از شما بخواهد عیب‎هایش را به او گوشزد کنید؛ اما مهم‎ترین نکته این است که آینه وار عمل کنیم؛ یعنی عیوب را در خلوت و تنهایی، نه کوچک ترونه بزرگ تر از آنچه هستند به نمایش بگذاریم.
10. تغییر موارد جزئی را شامل میشود نه موضوع های مهم شما باید در مرحله انتخاب، تکلیف اختلاف در موضوع های مهم را روشن کرده
11. اجازه دهید نیاز به تغییر را از رفتار شما درک کند؛ اما اگر به ابراز کلام نیاز بود صمیمانه تقاضای تغییر را مطرح کنید. حفظ لحن گرم و صمیمانه راهی مؤثر برای پذیرش تقاضاهاست.
12. در هیچ شرایطی از انجام وظایف همسریتان دست برندارید حتی آنگاه که او با تغییر دلخواه شما مخالفت می کند.
13. انتظار تغییرهای گسترده و همه جانبه به معنای در نظر نگرفتن تفاوت‎های فردی و نشانه بی توجهی به سلیقه های شخصی و استقلال فردی نامزدتان است. افرادی که برای تغییر رفتار نامزدشان، معیارهایی دارند که با ویژگی های شخصی و جنسیتی خودشان متناسب است و میخواهند نامزدشان دقیقاً آن چیزی شود که آنها میخواهند، چون به چنین هدفی نمی رسند، مأیوس شده امید به ادامهٔ رابطه را از دست میدهند.
14. انتظار تغییر تدریجی عملی معقول و پذیرفته و نشانگرد تحمل ماست و داشتن انتظار تغییر سریع نشانه کم صبری و دور بودن ما از واقعیت هاست شاکله انسانی – یا به تعبیر روان شناسان شخصیت یا ،منش یا به تعبیر علمای علم ،اخلاق ملکات – به تدریج و در اثر ممارست و تکرار شکل میگیرد؛ بنابراین نباید دربارۀ ویژگیهایی که در طول زمان شکل گرفته است تغییرات سریع را انتظار داشت؛ همان طور که این ویژگی‎ها به تدریج شکل گرفته است باید انتظار داشت که رفته رفته دستخوش تغییر شوند؛ از این رو در زندگی مشترک هم باید به طرف مقابل خود فرصت داد تا رفتارهای نامناسب و نادرست خود را تغییر دهد و آنها را بازسازی کند.
15. تلاش نکنید فهرستی از تغییرات را هم زمان در دستور کار قرار دهید بلکه باید با شیب ملایم گام بردارید تعداد رفتارها به اندازه‎ای باشد که سبب خستگی روانی نامزدتان نشود؛ همچنین از رفتارهایی شروع کنید که تغییرشان آسان تر است؛ بدین ترتیب با رسیدن به هدف خوبی خواهید داشت و هم نامزدتان با عزّت نفس و احساس شایستگی بیشتری به راه ادامه خواهد داد.
16. اغلب انتقاد برای فردِ مقابل دردناک و ناخوشایند است؛ از این رو باید با مقدماتی صورت بگیرد یادآوری شأن انسانی فرد و ذکر نعمت های خدادادی و کمالات ، او مقدماتی است که وی را برای تحمل انتقاد آماده می کند.
17. فواید ایجاد تغییر را بیان کنید؛ زیرا فرد با دانستن آن، انگیزه بیشتری برای تحوّل می یابد.
18. بهتر است در رابطه فضایی عاشقانه ایجاد کنیم و در اثنایی که شخص از تعریف‎های ما سرمست است، نقد و تذکرات را میان سخنان دلنشین خود بگنجانیم تا هم به نامزدمان آسیب روحی وارد نشود و هم تذکرات ما بیشترین تأثیر را داشته باشد.
19. توجه داشته باشیم فضای سخنمان به گونه ای باشد که بر دل نامزدمان بنشیند. او نباید احساس کند که ما آمده ایم تا از همه محاسن او چشم بپوشیم و تنها به ضعف‎های او توجه کنیم باید فضایی دور از بدبینی عیب جویی یا مچگیری ایجاد کنیم؛ فضایی دارای محبت، عشق، صفا و صمیمیت؛ مثلاً چنین عبارت‎هایی را به کار ببریم تو چقدر خوبی چقدر صبوری من افتخار می‎کنم که خدا چنین همسری به من داده است.
20. رازدار باشید. لازم نیست خانواده یا دوستانتان از ویژگی‌های منفی نامزد و تلاشتان برای اصلاح او آگاه شوند.
21. امیدواری ما به تغییر زمینه ساز ایجاد تحول در نامزد ماست.
22. لازم نیست تقاضاهای خود را صریح مطرح کنید؛ گاه هدیه دادن کتاب یا مقاله دعوت به شنیدن سخنرانی و …. شما را به هدفتان نزدیک می کند.
23. انسان‎ها بنا بر فطرت پاک خود، علاقه مندند به انسان‎های صالح و آسمانی نزدیک شوند شرکت در جلسات معنوی، به امکان الگوبرداری و در نتیجه همانندسازی با شخصیت‎های وارسته می‏انجامد. سفرهای زیارتی نیز چنین تأثیری دارد شرکت در محافل معنوی و نشست و برخاست با افراد وارسته و بزرگ فرد را قله نشین میکند و از بلندای قله ، خُردی مسائل روزمره و پیش افتاده آشکارتر است.
24. اغلب گمان میکنیم رفتارهای متفاوت و گاه نادرست، کاملاً اختیاری و ارادی از نامزدمان سر میزند. این باور غیر منطقی سبب میشود آشفتگی هیجانی بیشتری در برابر رفتار او تجربه کنیم و از روشهای ناکارآمدتری برای اصلاح آن رفتار بهره بگیریم. حال اگر بدانیم بخش زیادی از این خطاها حاصل عواملی چون ،جنسیت، مزاج الگوی تربیتی و … است که اکنون به طور ناهشیار و غیرارادی رفتار نامزدمان را تنظیم و کنترل میکند، آشفتگی هیجانی ما کمتر خواهد بود و احتمالاً با روش‎های کارآمدتری به تغییر آن اقدام خواهیم کرد.
25. با تشویق تغییرات کم و تقویت روانی نامزد احتمال افزایش تغییرات در او بیشتر می‎شود. بدین ترتیب نامزدی که احساس می‎کند در حال تغییر و بازسازی رفتارش است و همسرش به این تغییرات توجه دارد و از او تقدیر می‎کند برای ایجاد دگرگونی‎های بیشتر در خود تلاش می‎کند.
26. نکته شایان توجه این‌که ما در این راه باید قصد تغییر نامزدمان را داشته باشیم نه قصد تحقیرش؛ زیرا فقط زمانی در تحوّل نامزدمان موفق خواهیم بود که صمیمانه و صادقانه این قصد را داشته باشیم نه قصد اثبات برتری خود این امر، علاقه مندی نامزدمان به تغییر را بیشتر می‎کند؛ زیرا هم صمیمیت را در ما میبیند و هم لحن گرم در گفتارمان .
27. نکته دیگر اینکه برخی با داشتن رفتاری بدتر در صدد اصلاح رفتار خفیف تر نامزد خویشاند؛ مثلاً دختر خانمی که خود به پرخاشگری شدید مبتلاست قصد کاهش پرخاشگری نامزدش که به مراتب کمتر از اوست را دارد در این گونه موارد باید در نظر داشت که اولویت تغییر باید با کسی باشد که مشکل او حادتر است؛ بنابراین باید گام مؤثر را کسی بردارد که اختلالش عمیق تر است و طعنه زدن فردی که مشکل او عمیق تر است به آنکه مشکلی سطحی دارد صحیح نیست.
28. مسئله دیگر آن‎که برخی از تحولات در گرو تغییرات گسترده‎تر است؛ مثلاً وقتی پسری می‎خواهد زودرنجی نامزدش را از بین ببرد و این زودرنجی هم ناشی از افسردگی او باشد دیگر زود رنجی رفتاری ساده نیست که به تنهایی بتوان آن را تغییر داد. در اینجا تا افسردگی نامزد درمان نشود زودرنجی او تغییر نمی کند.
29. شیوه های نادرست برای تغییر نامزد سبب پیدایش این ذهنیت در او می شود که آن گونه که هست پذیرفته نشده و این باعث ایجاد نوعی احساس حقارت در او می شود اگر فرد از قبل نیز ضعفی در حرمت خود عزّت نفس داشته باشد این نحوه برخورد، او را به هم خواهد ریخت. بدین ترتیب او یا به سمت غمگینی و افسردگی خواهد رفت یا به سوی پرخاشگری.
30. در واقع هرچه دختر و پسر بدون شناخت ویژگی‎های جنسیتی و بهره گیری از تکنیک‎های ارتباط صحیح برای تغییر نامزدشان تلاش کنند، بر شدت مقاومتش افزوده شده احتمال تغییر کاهش می‏یابد.
31. این‎که نیت شما، منطقی و عاشقانه باشد، کافی نیست. برخی نامزدها می‎گویند «همسرم متوجه نیست که تلاش من برای تغییر او تنها از روی عشق و علاقه‌ای است که به او دارم من می‎خواهم او در کار و زندگی‎اش موفق تر از قبل باشد؛ اما متأسفانه نه تنها تغییر نمی‎کند بلکه در برابر تلاش من برای تغییر خود، مقاومت نشان می‎دهد و همین مسئله مدتی است که به سردی رابطه مان منجر شده است. من به این نتیجه رسیده‎ام که او آن قدرها که ادعا می‎کند مرا دوست ندارد؛ زیرا اگر مرا دوست داشت، حتماً تغییر می‎کرد.

مرکز مشاوره و روانشناسی اسلامی آیه در تمامی زمینه ها از جمله مشاوره پیش از ازدواج، کارگاه تخصصی مشاوره پیش از ازدواج، مشاوره فردی، زوج درمانی، طرحواره درمانگری، اختلالات، تربیت فرزند، کارگاه تخصصی مهارت های فرزند پروری، مشاوره کودک و نوجوان، فرزندپروری، مشاوره تحصیلی و… آماده ارائه خدمات به هموطنان عزیز می باشد؛ لذا شما همراهان عزیز برای کسب اطلاعات بیشتر می توانید به آدرس اینترنتی مرکز مشاوره آیه و یا شبکه اجتماعی اینستاگرام یا کانال ایتا مرکز مراجعه نمائید. (معرفی اساتید و مشاوران و رزرو نوبت)